Komfortowe i bezpieczne miejsce pracy to warunek konieczny do tego, aby wykonywać swoje obowiązki efektywnie i bez narażania zdrowia. Każdy zatrudniony powinien mieć więc możliwość dostosowania stanowiska między innymi do swoich warunków fizycznych. Co warto wiedzieć o ergonomii i dlaczego jest ona tak ważna?
Ergonomia, czyli…?
Pod tym pojęciem kryje się nauka o pracy. Specjaliści pracujący nad zagadnieniem ergonomii zajmują się między innymi opracowywaniem koncepcji, dzięki którym stanowisko pracy (zarówno umysłowej, jak i fizycznej) będzie przystosowane do możliwości anatomicznych i psychofizycznych. Oznacza to, że ergonomia ma charakter interdyscyplinarny i czerpie z osiągnięć takich dyscyplin jak psychologia pracy, antropometria czy medycyna pracy. Głównymi celami tej dyscypliny są:
- jak najlepsze dostosowanie stanowiska pracy do pracownika,
- wyeliminowanie tzw. „chorób zawodowych”,
- zapewnienie stuprocentowego bezpieczeństwa podczas wykonywania obowiązków zawodowych.
Które zasady ergonomii są najważniejsze?
- zasada nr 1 – przypisane stanowisko pracy
Reguła ta jest niezmienna bez względu na to, czy chodzi o pracę przy komputerze czy pracę na magazynie. Każdy pracownik powinien mieć przypisane stanowisko pracy, które będzie dostosowane nie tylko do charakteru wykonywanej pracy, ale również fizycznych parametrów – niemożliwe jest zatem np. „przejęcie” stanowiska pracy mężczyzny mierzącego 185 cm przez kobietę mającą niewiele ponad 160 cm wzrostu.
- zasada nr 2 – dostosowane miejsce pracy
Miejsce pracy powinno być perfekcyjnie dostosowane do sylwetki i anatomii pracowników. Organizujący stanowisko pracodawca nie może zatem zapominać o odpowiednim oświetleniu, które nie będzie miało negatywnego wpływu na wzrok, wygodnym krześle lub podpórce, dostosowaniu wysokości wszystkich urządzeń do wzrostu zatrudnionych, a także odpowiedniej temperaturze – nie powinna ona spaść poniżej 18°C (chyba że niższej temperatury wymagają szczególne warunki pracy).
- zasada nr 3 – intuicyjnie zorganizowane stanowisko
Organizacja miejsca pracy to nie tylko dostosowanie konkretnych jego elementów do możliwości fizycznych pracowników i zapewnienie im zgodnych z wytycznymi warunków, ale również ułożenie przyborów i urządzeń tak, aby wszystko było „pod ręką”. Nieprawidłowo ułożone przedmioty mogą zaburzyć dynamikę pracy i generować zbędny wysiłek.
- zasada nr 4 – stała analiza warunków pracy
Ergonomia w pracy nie istnieje bez systematycznego audytowania i kontrolowania warunków na konkretnych stanowiskach. Warto więc rozplanować tego rodzaju działania i regularnie sprawdzać, czy sprzęty nie są uszkodzone (a tym samym nie zagrażają zdrowiu i życiu zatrudnionych) lub nic nie zaburza ich działania. Wszelkie odchylenia od normy należy jak najszybciej wyeliminować tak, aby przywrócić efektywność i bezpieczeństwo pracy.
- zasada nr 5 – minimalizowanie zmęczenia
Zbyt duża liczba zadań i obowiązków podzielona na niewielki zespół równa się przemęczeniu i – w dłuższej perspektywie – brakiem zadowalających wyników. Ważna jest zatem kwestia strategicznego planowania, dzięki któremu każdy pracownik otrzyma adekwatne do swoich kwalifikacji zadania, dostosowane zarówno do tempa jego działania, jak i umiejętności i kwalifikacji. Warto jednak podkreślić, że niebagatelny wpływ na zmęczenie mogą mieć również czynniki zewnętrzne, takie jak wspomniane już oświetlenie lub panująca w pomieszczeniu temperatura.
Wymienione wyżej zasady ergonomii pracy to tylko część długiej listy norm i reguł, które powinny zostać wdrożone w każdym przedsiębiorstwie. Zmiany można jednak przeprowadzać na kilka sposobów. Jednym z nich jest ulepszanie stworzonych już stanowisk (ergonomia korekcyjna), mające na celu m.in. eliminowanie wad, natomiast drugi to tworzenie od podstaw zgodnego z zasadami stanowiska (ergonomia koncepcyjna), które będzie odpowiadało ogólnym wymogom.